Mα πού τον βρήκες τον Βαρουφάκη;

Στην Πορεία της Εργατικής Πρωτομαγιάς,  με το ΜεΡΑ25, Μάης του 2018

                                                                                              

  

«Καλά, μα πού τον βρήκες τον Βαρουφάκη;», με ρώτησε τις προάλλες ενώ ψώνιζα στο Super Market, μακρινός συγγενής που προφανώς είχε μόλις πληροφορηθεί τη συμμετοχή μου στο ψηφοδέλτιο του ΜέΡΑ25. «Πάντως όχι στα Kinder- έκπληξη» του είπα εκείνη την ώρα γελώντας. Και απαντώ αναλυτικότερα.

 Τον βρήκα στο Protagon, εκείνη την ιστοσελίδα του Σταύρου Θεοδωράκη που την εποχή εκείνη -γύρω στο 2010-  ήταν στις δόξες της, κι όπου ο Βαρουφάκης αρθρογραφούσε συστηματικά. Ήταν τα χρόνια που μόλις είχε ξεσπάσει η κρίση και εγώ προσπαθούσα εναγωνίως να καταλάβω τι ακριβώς έχει συμβεί, διαβάζοντας όποιο άρθρο έπεφτε στο μάτι μου, τόσο από τον ελληνικό όσο και από τον αγγλόφωνο τύπο. Εντυπωσιάστηκα βαθιά από τα κείμενα του Βαρουφάκη του οποίου μέχρι τότε δεν γνώριζα ούτε το όνομα. Με τις όποιες παλιές και εγκαταλελειμμένες γνώσεις μου για τα οικονομικά, μπορούσα να διακρίνω σε αυτά δύο πράγματα ταυτόχρονα: Ένα επιτέλους πειστικό και συγκροτημένο αφήγημα για τις αιτίες και το ιστορικό της ελληνικής κρίσης - ως συνέπειας της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης του 2008 και της κάκιστης διαχείρισης της από την ηγεσία της Ε.Ε- αλλά και έναν γλαφυρό, άμεσο συγγραφέα που γνωρίζει καλά και εξηγεί με σαφήνεια και οργανωμένα επιχειρήματα σε όλες τους τις λεπτομέρειες το πώς παίζεται το παιχνίδι, αλλά και -κυρίως- ποιός είναι ο ρόλος του καθενός σε αυτό.

Την εποχή εκείνη, το κυρίαρχο αφήγημα που διακινούνταν σχετικά με την ελληνική κρίση, εστίαζε στις κακοδαιμονίες του ελληνικού κράτους, στην έλλειψη ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας, στον τρελό καταναλωτισμό που χαρακτήρισε τις δύο προηγούμενες δεκαετίες και (βεβαίως- βεβαίως) την άκρως διαδεδομένη στη χώρα μας διαφθορά. Πράγματα δηλαδή, που ήδη γνώριζα πολύ καλά, ήταν υπαρκτά, και προσωπικά ούτε είχα ούτε έχω καμιά αμφιβολία ότι συνέβαλαν τα μάλα στο να βρεθεί η χώρα μας στη θέση του «πιο αδύναμου κρίκου», όταν η παγκόσμια κρίση ταρακούνησε το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Όμως αυτή η ερμηνεία άφηνε πολλά -πάρα πολλά!- κενά. Ένα από αυτά, ίσως το απλούστερο και συνοπτικότερο στη διατύπωσή του, είναι το εξής: Ωραία, και αν δεχτούμε πως για όλα φταίει η ελληνική κακοδαιμονία και μόνο, ο ρόλος της Ε.Ε όλα αυτά τα χρόνια, ποιός ήταν; Δεν ήξερε, δεν γνώριζε, δεν καταλάβαινε; Οι «λύσεις» του δράματος που εν τω μεταξύ άρχισαν να καταφτάνουν από την Ε.Ε και να υιοθετούνται από τις δικές μας κυβερνήσεις ως μοναδική αναγκαστική επιλογή (ο γνωστός επιπλέον δανεισμός με τα «μνημόνια» του) έκανε τις αμφιβολίες μου για το κυρίαρχο αφήγημα ακόμα εντονότερες. Και την προσήλωσή μου στις ενστάσεις του Βαρουφάκη, ακόμα  σταθερότερη.

Παρακολούθησα όσο συστηματικότερα μπορούσα τα γραφόμενα του. Διάβασα τα βιβλία του, παρακολούθησα ομιλίες του. Η πεποίθησή μου ότι η οικονομική του ανάλυση είναι ορθή και η διευρυμένη του αντίληψη για το παγκόσμιο οικονομικό-πολιτικό γίγνεσθαι είναι πολύτιμη, εμπλουτίστηκε από μια επιπλέον ανακάλυψη: ΟΙ αναλύσεις του παρότι άρτιες τεχνοκρατικά, δεν περιορίζονταν από το στεγνό, υποτιθέμενα ουδέτερο ύφος του τεχνοκράτη: Περιείχαν σαφή και ενσυνείδητη πολιτική στράτευση: Μια ξεκάθαρα αριστερή προοπτική, που προσπαθεί να καταγγείλει τα πολύπλοκα και πονηρά μαστορέματα της διεθνούς ολιγαρχίας στο σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο  περιβάλλον του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού, ο οποίος διαθέτει ιδιότητες και τεχνικές που οριακά μόνο θα μπορούσε να συλλάβει η προ δύο αιώνων μαρξιστική ανάλυση, ή ακόμα και η πολύ πιο πρόσφατη κεϋνσιανή -σοσιαλιστική.

Όταν τα καταστροφικά μνημόνια (δηλαδή ο επιπλέον δανεισμός που υποσχόταν να μας σώσει από τον παλιότερο και η κατασκευασμένη ύφεση που, φερόμενη ως «δημοσιονομική προσαρμογή», υποσχόταν να μας οδηγήσει στην ανάπτυξη) είχαν ήδη αρχίσει να ψηφίζονται, προσωπικά ήμουν βέβαιη πως τα πράγματα βρίσκονται σε κακό δρόμο - πολύ χειρότερο από εκείνο της βραχυχρόνιας ταλαιπωρίας την οποία υποστήριζαν οι τότε πολιτικοί μας ταγοί. Όμως ταυτόχρονα, θεωρούσα πως η οικονομική πρόταση του Βαρουφάκη δεν είναι δυνατόν να υιοθετηθεί έτσι απλά, από οποιοδήποτε πολιτικό χώρο και να εφαρμοστεί. Ήταν ανάγκη πρώτα να ζυμωθεί πολιτικά, να αναλυθεί στις λεπτομερείς συνέπειες που θα επέφερε η εφαρμογή της, να αποκτήσει συνειδητούς υποστηρικτές ανάμεσα στο εκλογικό  σώμα. Οι προτάσεις του Βαρουφάκη παρότι στα μάτια μου φαίνονταν οι μόνες σωστές, ήταν σαφές πως περιείχαν ένα είδος «πολιτικού τολμήματος» το οποίο δεν θα μπορούσε σε καμιά περίπτωση να διακινείται από έναν και μόνο άνθρωπο. ‘Ήταν ανάγκη να μεταφραστούν σε συγκεκριμένες πολιτικές θέσεις και -κυρίως- να περιβληθούν με το βάρος της συμμετοχικής ευθύνης που απορρέει από τη δημοκρατικά εκφρασμένη στήριξη των πολιτών. Η πολιτική ευθύνη είναι διαφορετικό πράγμα από την οικονομικο-τεχνική αναγκαιότητα.

Τα γεγονότα του 2015 ενίσχυσαν αυτή μου την άποψη. Παρόλη την έντονη και βαθιά δυσαρέσκεια και την ανατρεπτική διάθεση που είχε ήδη αναπτυχθεί και εκφράστηκε τόσο στη μαζική προσέλευση στον ΣΥΡΙΖΑ, όσο και στο δημοψήφισμα του 64%, δυστυχώς, για τους όποιους λόγους, καταλήξαμε σε μια θλιβερή υπαναχώρηση. Μια ολόκληρη χώρα οργανωμένη επί δεκαετίες σε όλα τα επίπεδα γύρω από τις κακοδαιμονίες της, δεν περνά τόσο εύκολα σε τολμηρές ξεκάθαρες λύσεις. Από κάπου, κάπως, προκύπτουν οι αναστολές, οι φόβοι, τα ελλείματα (πολιτικά και όχι οικονομικά μόνο). Κάποιοι μίλησαν - και μιλούν- για προδοσία. Προσωπικά δεν συμφωνώ με αυτούς τους όρους και δεν νομίζω πως βοηθούν σε κάτι. Απλά, συνεχίζω να πιστεύω πως οι λύσεις που πρότεινε εξαρχής ο Γιάνης Βαρουφάκης  δείχνουν τον μοναδικό διαθέσιμο δρόμο για μια ουσιαστική απεμπλοκή από την επιβεβλημένη για δεκαετίες ακόμα ύφεση, ερημοποίηση και παρακμή, χωρίς να προαπαιτούν είτε την παγκόσμια κατάρρευση του καπιταλισμού, είτε την αποστέρηση της ευρωπαϊκής μας ταυτότητας.

Μετά από τα γεγονότα του 2015, ο ήδη διεθνώς καταξιωμένος ακαδημαϊκός Γιάνης Βαρουφάκης, βρέθηκε να μετασχηματίζεται στον πολιτικό Γιάνη Βαρουφάκη, αποφασισμένο να στηρίξει αυτό που θεωρεί σωστό και σωτήριο με κάθε τρόπο, με κάθε προσωπικό κόστος. Ανέλαβε ένα ρόλο διαφορετικό από αυτόν που ήδη γνώριζε καλά, προσπαθώντας να ανταποκριθεί σε αυτό που ό ίδιος αισθανόταν ως χρέος του στην ιστορία που τον τραβούσε ήδη από το μανίκι. Την εποχή που η γνωστή ρηχή κακεντρέχεια ασχολούταν με τα χρώματα των πουκαμίσων του, αυτός παρατούσε τα ακριβοπληρωμένα έδρανα των διεθνών συνεδρίων και τις καλοθερμασμένες αίθουσες για να τρέξει στους δρόμους και να εξηγήσει σε όλους μας τα βαθιά μυστικά του παγκόσμιου συστήματος που μας εξοντώνει.

Όταν ο ίδιος ξεκίνησε το πανευρωπαϊκό κίνημα του DiEM25 (Democracy in Europe Movement), φυσικά ήμουν εκεί -ήταν ακριβώς αυτό που πίστευα πως έπρεπε να έχει ήδη γίνει: μια οργανωμένη πολιτική έκφραση των προτάσεων του για μια μεταστροφή της ευρωπαϊκής πολιτικής. Και όταν διαφάνηκε η ανάγκη για την σύσταση ενός εκλογικού βραχίονα στην Ελλάδα (του ΜέΡΑ25) για να αποκτήσουν κοινοβουλευτική εκπροσώπηση οι προτάσεις του για μιαν Ελλάδα απεγκλωβισμένη από τις επιταγές της ευρωπαϊκής ελίτ, και πάλι ήμουν εκεί. Και όταν ήρθαν έτσι τα πράγματα που να χρειαστεί να στηρίξω επώνυμα και ευθαρσώς τον αγώνα του - που εδώ και καιρό είναι αγώνας πολλών από εμάς-  δεν θα μπορούσα να αρνηθώ. Έτσι κι αλλιώς πάντα ένοιωθα την μοίρα της χώρας μας και του τόπου μας συνυφασμένη με την δική μου προσωπική πορεία.

Το ΜέΡΑ 25 είναι σήμερα ένα κόμμα στα σπάργανα, αλλά με ήδη αισθητή την προοπτική και τις αρχές που εμπνέουν την ύπαρξή του και τους στόχους του. Και ήδη το όνειρο της υπεύθυνης στήριξής του από ένα υπολογίσιμο αριθμό συνειδητών ψηφοφόρων έχει γίνει πραγματικότητα. Το «πού βρήκες το Βαρουφάκη» δεν αφορά πια μερικούς λίγους γραφικούς, αλλά μερικές δεκάδες χιλιάδες συμπολίτες μας που έχουν ήδη βρει και το Βαρουφάκη και την ελπίδα μιας ορθολογικής προοπτικής για τη χώρα μας. Ας ελπίσουμε γρήγορα να γίνουμε περισσότεροι και να μπορέσουμε περισσότερα. Όχι μόνο με την ψήφο μας, αλλά και -κυρίως- με τη συμμετοχή μας. Στο ΜέΡΑ25 δεν πιστεύουμε στους σωτήρες -οσονδήποτε προικισμένοι και να είναι αυτοί. Πιστεύουμε στη Δημοκρατία και τη δύναμη της συλλογικής πολιτικής ωριμότητας και ευθύνης.